Miejska Biblioteka Publiczna w Bartoszycach jest samorządową instytucją kultury, która wykonuje również zadania biblioteki powiatowej. Biblioteka, jako instytucja upowszechniania kultury, poza działalnością ściśle związaną z gromadzeniem, opracowaniem i udostępnianiem materiałów bibliotecznych, prowadzi również działalność kulturalno-edukacyjną, promującą książki i czytelnictwo. Różnorodność inicjatyw kulturalnych biblioteki inspiruje czytelników do częstego korzystania z jej zasobów. Organizowane są wystawy i wernisaże malarstwa i fotografii, spotkania literackie, konkursy, zajęcia tematyczne, imprezy okolicznościowe, zajęcia komputerowe. Na spotkania zaprasza nie tylko ludzi pióra, ale także historyków, aktorów, zapalonych podróżników, dziennikarzy, redaktorów, polityków, regionalistów. 12 marca 1947 roku rozpoczęła działalność w Bartoszycach Biblioteka Samorządowa. Pomieszczenie biblioteki zlokalizowane było w centrum miasta, obecnie Plac Konstytucji 3 Maja. Od października 1947 roku przystąpiono do organizacji Powiatowej Biblioteki Publicznej w budynku przy ul. 11 Listopada. Pierwsze książki zostały przydzielone z Kuratorium Okręgu Szkolnego w Olsztynie. Opatrzone były pieczęcią „Bartoszycki Powiatowy Związek Samorządowy – Wydział Powiatowy”. Biorąc pod uwagę specyficzną funkcję książki w języku ojczystym na tych terenach, Rada Państwa podjęła szeroko zakrojoną akcję zaopatrzenia tych ziem w książkę polską. Do ważniejszych akcji należały zbiórki książek podczas Święta Morza i Święta Oświaty. W 1949 roku sieć bibliotek publicznych na Ziemi Bartoszyckiej tworzyły: Biblioteka Powiatowa, Biblioteka Miejska i biblioteki gminne – w Sępopolu, Galinach, Sokolicy oraz 15 punktów bibliotecznych. W 1955 roku przełomowym wydarzeniem było połączenie Biblioteki Powiatowej i Miejskiej w jedną instytucję i przeniesienie zbiorów bibliotecznych do zabytkowej kamienicy przy ul. Bohaterów Warszawy.
Powrót do nazwy Miejska Biblioteka Publiczna nastąpił w 1975 roku. Pierwsza Filia MBP powstała w 1982 roku, a w rok później rozpoczęła działalność Filia nr 2. W roku 1996 roku Miejska Biblioteka Publiczna zostaje przeniesiona do budynku przy ul. Bema 23.
Po przeprofilowaniu zbiorów w roku 1998 Oddział dla Dzieci i Młodzieży zajmuje lokal przy ul. Ogrodowej 1A.
W roku 1999 Sejmik Samorządowy Województwa Warmińsko – Mazurskiego przy współpracy z Rejonem Halland w Szwecji realizując program PLACCAI zakupił ze środków Unii Europejskiej pierwszy sprzęt komputerowy. Od 01 stycznia 2002 r. zgodnie z Uchwałą nr 265/XXXII/2001 Rady Miasta w Bartoszycach z dnia 22 listopada 2001 r. Miejska Biblioteka Publiczna w Bartoszycach otrzymała Statut i pełni zadania samorządowej instytucji kultury Uchwała Nr XIX/135/20.
Od 2003 roku biblioteka pod adresem www.bartoszyce.bil-wm.pl prowadzi Bazę Informacji Lokalnej i udostępnia katalog On-line – rejestrujący wszystkie wpływy zbiorów książkowych na bieżąco oraz uzupełnienia zbiorów retrospektywnych.
Za szczególne osiągnięcia oraz kryteria statystyczne Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie wyróżniła bartoszycka bibliotekę tytułem „BIBLIOTHECA BONA 2009”. Nadania tytułu dokonał Marszałek Województwa Warmińsko – Mazurskiego Jacek Protas.
